Overgangsklachten als opvliegers, slaapproblemen en vaginale droogheid worden door veel vrouwen als zeer hinderlijk ervaren. Om overgangsklachten te verlichten gebruiken veel vrouwen in de overgang kruidenmiddelen. Deze middelen kunnen echter wel bijwerkingen hebben, deze worden hieronder besproken.

Wat is de menopauze?

De menopauze is een periode die begint, nadat je 12 opeenvolgende maanden geen menstruatiecyclus hebt gehad. Het is de permanente beëindiging van de menstruatie die niet het gevolg is van een medische behandeling. De periode voorafgaand aan de menopauze wordt perimenopauze genoemd. 

Als je ouder wordt, begint je voortplantingscyclus te vertragen en bereidt zich voor om te stoppen. Deze cyclus heeft sinds de puberteit continu gefunctioneerd. Als de menopauze nadert, maken je eierstokken minder van het hormoon oestrogeen aan. Wanneer deze afname optreedt, begint je menstruatiecyclus (menstruatie) te veranderen. Ze kan onregelmatig worden en dan stoppen. Hier komen lichamelijke veranderingen bij kijken.

Symptomen van de overgang

In de maanden of jaren voorafgaand aan de menopauze (perimenopauze) kun je de volgende tekenen en symptomen ervaren:

  • Vaginale droogheid
  • Opvliegers
  • Nachtelijk zweten
  • Slaapproblemen
  • Gewichtstoename en vertraagde stofwisseling
  • Dunner wordend haar en droge huid

Wat doen kruiden bij overgangsklachten?

Tegen overgangsklachten worden vaak plantaardige middelen met rode klaver of (gefermenteerde) soja geadviseerd. Deze producten bevatten isoflavonen. Dit worden ook wel fyto-oestrogenen genoemd: planten bestanddelen met oestrogene eigenschappen. Fyto-oestrogenen bootsen de werking van oestrogeen na en zouden dus werkzaam kunnen zijn bij overgangsklachten. De werking van middelen als rode klaver en soja is overigens niet in wetenschappelijk onderzoek aangetoond.

Rode klaver is een bloeiende plant en net als linzen en bonen een peulvrucht. Wetenschappelijk bekend als Trifolium pratense. Traditioneel werd rode klaver door Chinezen, Russen en inheemse Amerikanen gebruikt om astma en kinkhoest te verzachten. De donkerroze bloemen van rode klaver kunnen worden gebruikt als voedselextract of eetbare garnering, maar ook voor het maken van essentiële oliën.

Mensen in de overgang geven aan dat rode klaver hen vooral helpt tegen opvliegers en nachtelijk zweten. Rode klaver wordt ook in verband gebracht met een gezonde huid, gezond haar en een gezond hart bij vrouwen in de menopauze.

Maar, hebben kruidenmiddelen tegen overgangsklachten bijwerkingen?

Net als geneesmiddelen kunnen ook kruidenmiddelen bijwerkingen geven. Van belang is of kruidenmiddelen tegen overgangsklachten dezelfde ernstige bijwerkingen als oestrogeen hormonen geven. Bekend is dat in Aziatische landen, waar een normaal dieet veel soja en dus fyto-oestrogenen bevat, minder borstkanker voorkomt dan in Westerse landen. Dit kan een aanwijzing zijn dat fyto-oestrogenen juist bescherming tegen borstkanker bieden. Tot nu toe is niet aangetoond dat soja en rode klaver meer gevallen van borstkanker geven.

Bij het registratiebureau voor bijwerkingen (Lareb) zijn meldingen binnengekomen van vaginale bloedingen bij vrouwen in de overgang bij gebruik van kruidenmiddelen met soja of hop. De mogelijkheid bestaat dat onder invloed van fyto-oestrogenen in deze kruiden er toch weer baarmoederslijmvlies wordt opgebouwd, dat op een gegeven moment weer wordt afgestoten. Vaginale bloedingen zijn niet schadelijk, maar laten vrouwen vaak wel schrikken en kunnen als vervelend worden ervaren.