Kunt u vallen door het medicijn dat u gebruikt?

Het aantal valincidenten bij 65-plussers is meer dan een miljoen per jaar in Nederland! Vallen kan ernstige gevolgen voor uw gezondheid hebben. Bepaalde ziekten, zoals de ziekte van Parkinson, slechtziendheid en alcoholgebruik vergroten de kans op vallen. Ook het gebruik van bepaalde medicijnen vergroot uw valrisico. Tegen de gevolgen van een val kunt u uzelf beschermen.

Bijwerkingen van geneesmiddelen zijn een belangrijke oorzaak van ziekenhuisopnames door valpartijen

Hoe vaak vallen senioren?

Vallen is bij thuiswonende mensen van 65 jaar en ouder een veelvoorkomend probleem: dertig procent valt ten minste een keer per jaar en de helft van deze vallers valt binnen de volgende twaalf maanden nogmaals. In verzorgings- en verpleeghuizen komen valpartijen nog vaker voor. Ongeveer de helft van de bewoners valt minstens eenmaal per jaar. Circa een op de tien valpartijen leidt tot ernstig letsel, zoals gebroken heupen, andere botbreuken en hoofdwonden. Uit onderzoek naar oorzaken van ziekenhuisopnames blijken bijwerkingen van geneesmiddel een belangrijke oorzaak van vallen te zijn.

De geneesmiddelen die het valrisico vergroten kunnen grofweg worden onderverdeeld in de volgende groepen:

geneesmiddelen die spierkracht verminderen;
geneesmiddelen die duizeligheid bij het opstaan veroorzaken;
geneesmiddelen die een verminderd reactievermogen veroorzaken.

Invloed op de spierkracht

Wanneer u minder spierkracht hebt, is het moeilijker uw evenwicht te herstellen wanneer u uit balans raakt. Slaap- en kalmeringsmiddelen zoals diazepam (Valium), oxazepam en temazepam die veel door ouderen worden gebruikt, staan er om bekend bij veel mensen spierzwakte als bijwerking te geven. Aangeraden wordt dan ook deze middelen bij voorkeur niet of als het echt noodzakelijk is, met mate te gebruiken.

Een andere groep geneesmiddelen die erom bekend staat regelmatig bijwerkingen op de spieren te geven zijn cholesterolverlagers. Mogelijk heeft dit te maken met verminderde bloedspiegels van vitamine D en/of co-enzym Q10 die door deze medicijnen, de statines, wordt veroorzaakt. Deze cholesterolverlagers moeten echter niet zonder overleg met uw arts worden gestopt. Of extra vitamine D of co-enzym Q10 slikken helpt om deze bijwerking te voorkomen is nog niet uit goed wetenschappelijk onderzoek gebleken.

Duizeligheid bij het opstaan

Duizelig worden bij plotseling opstaan is een gevoel dat veel mensen kennen. Dit wordt ook wel orthostatische hypotensie genoemd. Het is het gevolg van bloed uit uw aderen dat zich door de houdingsverandering onder invloed van de zwaartekracht verplaatst naar de buik en de benen. Normaal gesproken zorgen uw hersenen er onmiddellijk voor dat dit wordt gecompenseerd door een snellere hartslag en vernauwing van de bloedvaten. Bij het gebruik van sommige geneesmiddelen gaat deze aanpassing trager, waardoor plotseling een lagere bloeddruk ontstaat en er onvoldoende bloed naar de hersenen gepompt wordt. Hierdoor ontstaat duizeligheid en soms zelf flauwvallen.

De bijwerking orthostatische hypotensie kan voorkomen bij alle bloeddrukverlagende medicijnen. Daarnaast wordt het vaak ervaren door mannen die medicijnen gebruiken tegen prostaatproblemen. De geneesmiddelen waarbij het hierom gaat, zoals tamsulosine (Omnic), alfuzosine (Xatral) en dutasteride (Avodart), hebben naast een gunstig effect op de plasklachten ook een bloeddrukverlagend effect.

Verminderd reactievermogen

Er zijn veel geneesmiddelen die sufheid en/of slaperigheid als bijwerking kunnen geven en daardoor een verminderd reactievermogen. Vanzelfsprekend loopt u hierdoor een grotere kans om ten val te komen. Geneesmiddelen die het reactievermogen verminderen zijn herkenbaar aan de gele waarschuwingssticker op de medicijnverpakking. Tot deze middelen horen onder andere de slaap- en kalmeringsmiddelen, de antidepressiva, middelen tegen onrust en psychoses (haloperidol, risperidon, olanzapine), anti-epileptica en de sterke pijnstillers zoals tramadol, morfine en oxycodon.

Bescherming

Zoals genoemd kan een valpartij vaak ernstige gevolgen hebben, waarbij het breken van een heup de meest ingrijpende is. Wanneer u 65 jaar of ouder bent en een geneesmiddel gebruikt dat de valkans vergroot, is het aan te raden beschermende maatregelen te treffen:

Able2 Hipshield vrouw

Vanaf 42,95

Zo verkleint u uw risico:

Zorg voor sterke(re) spieren door voldoende te bewegen en te oefenen.
Zorg voor sterkere botten door extra calcium en vitamine D te slikken.
Zorg ervoor dat uw huis vrij is van objecten waarover u kunt struikelen. Denk daarbij aan snoeren, vloerkleedjes en rondslingerende schoenen en tassen.
Neem rustig de tijd om uit bed of uit uw stoel op te staan.
Zorg voor een goede bril en ga niet lopen direct nadat u oogdruppels hebt gebruikt.
Zorg voor goede verlichting als u ’s nachts naar het toilet moet.
Wees extra voorzichtig met alcohol.
Probeer te stoppen met het gebruik van uw slaap- of kalmeringsmedicijnen.
Breng bescherming aan op scherpe tafelhoeken. Dit kan ook van pas komen wanneer uw kleinkinderen op bezoek komen.
Draag een heupprotector die uw heupen beschermt bij het vallen. Uit onderzoek is gebleken dat het dragen van een heupprotector de kans op het breken van een heup met ruim de helft vermindert.

Kunt u vallen door het medicijn dat u gebruikt?

Hoe vaak vallen senioren?

De geneesmiddelen die het valrisico vergroten kunnen grofweg worden onderverdeeld in de volgende groepen:

Invloed op de spierkracht

Duizeligheid bij het opstaan

Verminderd reactievermogen

Bescherming

Zo verkleint u uw risico:

leef.nl

service

Vragen voor Leef.nl?

0800 555 43 21

Kunt u vallen door het medicijn dat u gebruikt?

Hoe vaak vallen senioren?

De geneesmiddelen die het valrisico vergroten kunnen grofweg worden onderverdeeld in de volgende groepen:

Invloed op de spierkracht

Duizeligheid bij het opstaan

Verminderd reactievermogen

Bescherming

Zo verkleint u uw risico:

Gerelateerde artikelen

leef.nl

service

Vragen voor Leef.nl?

0800 555 43 21