Mondverzorging in de palliatieve fase

De dagelijkse verzorging van de mond en het gebit is voor de meeste mensen vanzelfsprekend. In de stervensfase is de kans op bepaalde mond- en gebitsproblemen groter. Een goede mondverzorging en tijdig ingrijpen kan veel onnodig leed voorkomen.

Een goede mondverzorging in de stervensfase kan veel onnodig leed voorkomen

Veel voorkomende oorzaken van mondproblemen

Een slecht passend gebit

Door verlies van lichaamsgewicht kan bij mensen in de palliatieve fase het gezicht flink invallen. Bij mensen met een gebitsprothese kunnen hierdoor problemen ontstaan. De prothese past vaak niet goed meer en kan gaan bewegen, waardoor schuurplekken en wondjes aan het tandvlees en de binnenzijden van de wangen ontstaan. Deze wondjes kunnen gaan ontsteken en een zeer pijnlijk gevoel veroorzaken.

Droge mond

Door onvoldoende vochtinname, maar ook door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, hebben veel mensen in de stervensfase last van een droge mond. Een droge mond kan ook ontstaan doordat de speekselklieren minder goed functioneren, door bijvoorbeeld veroudering, bepaalde ziektes (syndroom van Sjögren), bestraling of tumoren. Het minder goed functioneren van de speekselklieren wordt xerostomie genoemd. Een droge mond geeft een onaangenaam gevoel, maar maakt ook uw tandvlees en mondslijmvlies gevoeliger voor wondjes en infecties.

Gevolgen

Wanneer niet tijdig maatregelen worden genomen bij een slecht passend gebit en/of een droge mond, kan dit leiden tot stomatitis. Stomatitis is een verzamelnaam van alle ontstekingsziekten in en rond de mondholte. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn infecties met schimmels of virussen, gingivitis (tandvleesontsteking), paradontitis (tandvleesontsteking die zich heeft uitgebreid naar het onderliggende weefsel en bot) en aften.

Voorkomen van stomatitis

Een goede mondverzorging en een goede weerstand kunnen ontstekingen in de mond mogelijk voorkomen. Aangezien de weerstand bij de meeste mensen in de stervensfase verminderd is, is het belang van een goede mondverzorging extra groot.

Enkele adviezen:

Gebruik speekselvervangers. De gevolgen van een droge mond kunt u beperken met speekselvervangers. Dit zijn speciale vloeistoffen in de vorm van een bevochtigingsgel of -verstuiver. Een bevochtigingsgel brengt u op de slijmvliezen aan. Met behulp van een verstuiver kunt u de mondholte met die vloeistof bevochtigen. Een gel wordt vooral 's nachts prettig gevonden, een spray is vooral overdag aangenaam.
Goed poetsen. Poets uw tanden 4 maal per dag, na iedere maaltijd en voor het slapen gaan, met een zachte tandenborstel en een milde tandpasta. Druk daarbij niet te hard en poets in de richting van de tanden, dus de boventanden van boven naar beneden en het ondergebit van onder naar boven
Ontsmetting. Wanneer tandenpoetsen pijn doet, kunt u tijdelijk spoelen met chloorhexidine 0,12%. Dit om de tandplaque te verwijderen die u normaal gesproken met het poetsen verwijdert. U spoelt met 15 ml spoelvloeistof gedurende 1 minuut. U gebruikt deze spoeling steeds na het spoelen met water. Tot een half uur na het spoelen mag u niets te eten of te drinken.
Verzorg uw lippen. Om kloofjes te voorkomen kunt u uw lippen 4 maal daags invetten met een product op basis van cacaoboter of vaseline.
Mond spoelen. Spoel meerdere keren op een dag uw mond met zout water, kamillethee of een andere neutrale mondspoeling om uw mond vochtig te houden en 2 maal daags met chloorhexidine digluconaat 0,12% zonder alcohol voor een milde desinfectie. Het is belangrijk dat u ook ’s nachts wanneer u wakker wordt de mond spoelt. Wanneer u uw mondslijmvlies voldoende vochtig houdt, heeft u minder kans op wondjes en infecties in uw mond.

Alle producten voor 'Speekselvervangers'

Bekijk alle producten >

De behandeling van mondslijmvliesklachten

Ondanks een goede mondverzorging ontstaan er bij veel mensen in de stervenfase toch vaak problemen in de mondholte. Door de vaak verminderde weerstand gaan deze problemen niet vanzelf over en is behandeling vereist. De behandeling waarvoor wordt gekozen is afhankelijk van de oorzaak van de klachten

Behandeling

Orale candidiasis, een schimmelinfectie van de mond- of keelholte, kan worden behandeld met een gel met nystatine of miconazol die in de mondholte wordt toegepast. Alternatieven hiervoor zijn fluconazol of itraconazol, die als tablet of capsule worden gebruikt.
Een infectie met het herpes simplex virus, ook wel koortslip genoemd, kan behalve de lippen ook de binnenzijde van de mond aandoen. De infectie kan worden behandeld met een kuur met antivirale middelen, zoals aciclovir, valaciclovir of famciclovir.
Pijnlijke aften kunnen worden behandeld met een plaatselijk toepassing van een corticosteroïd (ontstekingsremmer). Vaak wordt hiervoor triamcinolon mondpasta gebruikt.
Pijn door stomatitis kan worden behandeld met systemische pijnstillers, zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen. In water opgeloste aspirine kan worden gebruikt om te gorgelen. Pijnlijke plekken kunnen worden aangestipt met lidocaïne orale gel 2%. Het nadeel hiervan is een verlies van gevoel, waardoor het risico op verslikken wordt vergroot.
Het ontstaan of de verergerging van wondjes in de mondholte kan worden voorkomen door een paar keer per dag sucralfaat opgelost in water gedurende 10 minuten in de mond te houden.

Mondverzorging in de palliatieve fase

Veel voorkomende oorzaken van mondproblemen

Gevolgen

Voorkomen van stomatitis

Enkele adviezen:

Alle producten voor 'Speekselvervangers'

De behandeling van mondslijmvliesklachten

Behandeling

leef.nl

service

Vragen voor Leef.nl?

0800 555 43 21