Insectenmiddel DEET veiliger dan gedacht

4 juni 2014 - Met het muggenseizoen in aantocht neemt de verkoop van insectenwerende middelen toe. De best werkzame middelen tegen insecten zijn producten die DEET bevatten. Toch zijn veel mensen huiverig voor het gebruik van dit middel, vanwege vermeende veiligheidsrisico’s. Onterecht, blijkt uit een nieuwe evaluatie. De bewijzen voor de gezondheidsrisico’s van DEET zijn zeer beperkt.

DEET is een afkorting van N,N-diethyl-m-tolueenamide, een insectenwerend middel dat kort na de Tweede Wereldoorlog door het Amerikaanse leger werd ontwikkeld voor gebruik in de jungle. Tegenwoordig is het de werkzame stof in vele insectenwerende huidproducten. DEET is het meest effectieve middel om beten en steken te voorkomen van insecten die gevaarlijke ziekten kunnen overbrengen, zoals malaria en Lymeziekte.

Onderzoekers van de London School of Hygiene & Tropical Medicine evalueerden al het wetenschappelijke onderzoek naar de veiligheid van DEET en kwamen tot de conclusie dat er weinig onderzoek was naar de risico’s bij mensen. Er werd slechts een onderzoek gevonden dat was uitgevoerd bij zwangere vrouwen in Thailand. Uit dit onderzoek bleek dat er sporen DEET konden worden gevonden bij de baby’s van de vrouwen, waaruit kon worden geconcludeerd dat het middel de placenta kan passeren. Belangrijk was echter dat er geen gezondheidsverschillen konden worden aangetoond tussen baby’s waarvan de moeder wel of geen DEET had gebruikt gedurende de zwangerschap.

Encefalopathie

Naast deze studie zijn er een aantal meldingen gedaan van de bijwerking encefalopathie of neurotoxiciteit. Deze bijwerking kan te maken hebben met de remmende werking van DEET op het enzym acetylcholinesterase. Hierdoor zouden bepaalde zenuwbanen in de hersenen extra geprikkeld worden, hetgeen tot bijvoorbeeld epileptische aanvallen kan leiden. Van deze bijwerking is echter slechts 14 keer melding gemaakt. Een extreem laag aantal in verhouding tot de ruim 200 miljoen keer dat DEET jaarlijks op de huid gebruikt wordt.

Gebruiksadvies

De onderzoekers concluderen dat het voordeel van het voorkomen van steken door ziekte-verspreidende insecten opweegt tegen de mogelijke risico’s van het gebruik van DEET. Geadviseerd wordt een DEET product te gebruiken in een concentratie van minimaal 30 procent. Bij kinderen tot twee jaar moet een concentratie gebruikt worden van maximaal 30 procent en moeten de handen niet worden ingesmeerd, zodat DEET niet op de mond of in de ogen wordt gewreven. Zuigelingen kunnen beter geen DEET gebruiken. Het gebruik bij zwangeren is wel veilig gebleken. Gebruik het wel zo weinig mogelijk in een concentratie van 30 procent. Malaria verloopt in de zwangerschap trouwens vaak ernstiger, dus het is belangrijk om niet gestoken te worden.

Bron:

Chen-Hussey V., Behrens R., et al., Assessment of methods used to determine the safety of the topical insect repellent N,N-diethyl-m-toluamide (DEET), Parasites & Vectors 2014,7:173