Wat is een depressie?

Een sombere, depressieve stemming is een veel voorkomende menselijke emotie die kan optreden als een normale reactie op teleurstellingen, verlies of moeilijke levensgebeurtenissen. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een tijdelijke sombere stemming en een klinische depressieve stoornis. In dit artikel geven we enkele kenmerken die kunnen duiden op een depressieve stoornis.

De kernsymptomen van een depressie zijn:

• Een sombere stemming gedurende het grootste deel van de dag.
• Nergens zin in hebben.

Andere symptomen van een depressie zijn:

• Toename of juist afname van het lichaamsgewicht.
• Slapeloosheid of juist overmatig slapen.
• Gejaagdheid of juist traagheid.
• Moeheid of verlies van energie.
• Gevoelens van waardeloosheid en onterechte schuldgevoelens.
• Besluiteloosheid en verminderde concentratie.
• Terugkerende gedachten aan de dood.

Er is sprake van een depressieve stoornis wanneer je bijna dagelijks last hebt van minimaal vijf van de bovenstaande symptomen, waaronder in ieder geval één kernsymptoom, gedurende tenminste twee weken.

Op internet zijn zelftests te vinden waarmee je kunt testen of je mogelijk een depressie hebt. Maak een afspraak met de huisarts wanneer je denkt dat je een depressie hebt. De huisarts heeft regelmatig mensen met depressieve klachten op het spreekuur; van alle volwassen Nederlanders tot 65 jaar heeft 6 procent een depressie of heeft die onlangs gehad. Ongeveer twee op de tien Nederlanders maken ooit in hun leven een depressie door.

Het is niet mogelijk één oorzaak van depressie aan te wijzen. Het is wel bekend dat er verschillende omstandigheden zijn waarin men meer risico loopt depressief te raken. In veel gevallen is een combinatie van deze factoren de oorzaak van de depressie. Wie uiteindelijk daadwerkelijk een depressie zal krijgen is echter niet te voorspellen.

De risicofactoren zijn:

• Geslacht en leeftijd. Bij vrouwen komt depressie twee keer vaker voor dan bij mannen. Depressie komt ook minder voor bij 45-plussers en kinderen.
• Individuele kwetsbaarheid. Depressie is voor een deel erfelijk; het komt in sommige families vaker voor. Mensen met een chronische, lichamelijke ziekte, homo’s, emotionele mensen en mensen met psychische stoornissen zijn vaker depressief.
• Omgeving. Werkloosheid, een lage opleiding, wonen in een grote stad, geen partner hebben, gevangenzitten of gevlucht zijn, zijn omgevingsfactoren waarbij depressie vaker voorkomt.
• Levensgebeurtenissen. Mishandeling, verwaarlozing, traumatische gebeurtenissen, verlies van werk of relaties maken de kans op een depressie groter.
• Sommige ziekten en medicijnen. Kanker, beroerte, multiple sclerose, ziekte van Parkinson, hormonale aandoeningen, infecties of stofwisselingsziektes kunnen als verschijnsel depressie veroorzaken. Bloeddrukverlagers, hormonen en Parkinson-middelen kunnen depressie veroorzaken.

Een depressie kan maanden duren, maar gaat meestal binnen een half jaar vanzelf over. Het kan veel steun geven om te praten met bijvoorbeeld je partner, een goede vriend of de huisarts. Ook kun je een cursus volgen om te leren hoe je weer uit de depressie komt. Structuur is belangrijk in het dagelijkse leven, zoals vroeg opstaan en op vaste tijden eten. En regelmatig sporten of bewegen kan helpen de depressie te verminderen.

Als een depressie onvoldoende herstelt, bekijk je samen met de huisarts hoe het verder moet. De huisarts kan je doorverwijzen naar een psycholoog of antidepressiva voorschrijven. Het komt ook voor dat deze beide opties worden gecombineerd. Wanneer de behandelingen van de psycholoog en de medicijnen onvoldoende helpen, kan een gesprek met een psychiater nodig zijn om te bekijken hoe je verder gaat.