Brandwonden

Als je te maken krijgt met brandwonden, is het belangrijk om juist te handelen. Een brandwond ontstaat door verbranding van de huid. Dit kan gebeuren door extreme hitte, zoals vuur. Daarnaast kunnen er brandwonden ontstaan als gevolg van heet water, hete dranken of een heet voorwerp. Daarnaast kun je huidverbranding oplopen door elektriciteit, zonlicht of door chemische stoffen. Brandwonden komen voor op verschillende niveaus, van lichte brandwonden tot ernstige brandwonden. Brandwonden behandelen is een serieuze zaak en dient met zorg te worden gedaan. Bij verbranding is het belangrijk om de regels van de Nederlandse Brandwonden Stichting op te volgen. In dit blogartikel lees je meer over de verschillende brandwonden en hoe deze behandeld dienen te worden. 

Er zijn drie verschillende gradaties van brandwonden te benoemen, afhankelijk van de ernst van de brandwonden. Hierbij zijn de volgende factoren van belang:

• De temperatuur van de hittebron
• De tijd van inwerking van de hittebron op de huid
• De oorzaak van de verbranding
• De leeftijd van het slachtoffer
• De plaats van de verbranding op het lichaam

Eerstegraads brandwonden

Hierbij is er sprake van lichte brandwonden waarbij de huid roze en/of rood is, licht gezwollen en pijnlijk. Er zijn geen blaren of ontvellingen. Deze brandwonden herstellen vanzelf binnen enkele dagen. Een voorbeeld van eerstegraads brandwonden is huidverbranding door de zon. 

Tweedegraads brandwonden

Bij tweedegraads brandwonden is de huid rood, nat en pijnlijk. Daarnaast kan er sprake zijn van blaarvorming. De kapotte blaren zorgen voor een vochtige huid. Tweedegraads brandwonden kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat de huid in contact is gekomen met vuur of met heet water. Een diepe tweedegraads brandwond uit zich in een vlekkerige roze-rode huid met witte vlekken. De wond doet weinig pijn of helemaal niet.

Derdegraads brandwonden

Bij derdegraads brandwonden is er sprake van ernstige brandwonden. De huid is geel wit of bruin, droog en voelt stug aan. De brandwonden zijn hierbij zo diep dat de brandplek zelf niet pijnlijk is doordat de zenuwuiteinden in de huid kapot zijn. Vaak zit er wel een pijnlijke tweedegraads brandwond omheen. Als de huid zeer ernstig verbrand is, ontstaan er zwarte plekken op de huid. Dit wordt verkoling genoemd. 

Als er sprake is van verbranding door vuur, is het belangrijk om niet te gaan rennen. Zuurstof wakkert namelijk de vlammen aan. De vlammen kunnen worden gedoofd door over de grond te rollen. De vlammen kunnen worden gedoofd met een (blus)deken of ander stevig, zwaar textiel. De vlammen mogen het gezicht niet bereiken dus doof de vlammen vanaf het gezicht richting de voeten. 

De zon is zeer goed voor onze gezondheid, want het zorgt voor de aanmaak van vitamine D dat een essentiële vitamine is voor ons immuunsysteem. Daarnaast hebben we zonlicht nodig voor onze mentale gezondheid. Bij langdurige blootstelling aan de zon, is het echter wel van belang om de huid te beschermen tegen zonverbranding. Dit doe je door het gebruik van een natuurlijke zonnebrand. Met een natuurlijke zonnebrand voorkom je schadelijke effecten voor je gezondheid, maar ook voor het milieu. Een verbrande huid is vaak zeer pijnlijk; de huid wordt rood, is gevoelig en kan soms gaan vervellen. Verbranding door de zon kan op termijn negatieve gevolgen hebben voor de huid. Zo kan het proces van huidveroudering versnellen en het kan de huid beschadigen. Lichte brandwonden die zijn opgelopen door zonverbranding kun je zelf behandelen met bijvoorbeeld pure aloë vera gel dat de huid direct zal verkoelen en hydrateren. 

Belangrijke regels bij verbranding zijn opgesteld door de Nederlandse Brandwondenstichting. Neem het volgende in acht als je te maken krijgt met brandwonden:

• Direct koelen onder stromend water is bij elke verbranding belangrijk. De verbranding zal stoppen door afkoeling. 
• De brandwond koel je gedurende 10 tot 20 minuten onder de kraan. Koel alleen de wond om onderkoeling te voorkomen. 
• Gebruik lauw, zacht stromend water, geen ijskoud water, want dat geeft pijn. Als er geen stromend water is, kun je natte lappen gebruiken.
• Ga altijd naar de huisarts als er sprake is van grote brandwonden.
• Smeer geen enkele crème of zalf op de brandwonden. Daarnaast raak je de brandwond niet aan om infectie te kunnen voorkomen. 
• Verwijder de kleding van het slachtoffer, maar laat kleding dat vastzit aan de brandwond wel zitten, want de huid kan hierdoor beschadigen. 
• Een droge, rode plek hoef je niet af te dekken. Als de wond open is of er blaren zijn, kun je deze afdekken met vet gaas of plastic huishoudfolie gebruiken. Zo voorkom je dat er vuil bijkomt. Theedoeken of verband zullen sneller aan de wond vastkleven. 
• Geef het slachtoffer geen eten of drinken.
• Vervoer het slachtoffer bij voorkeur zittend. 
• Waarschuw altijd een arts als er sprake is van blaren, een aangetaste huid of elektrische of chemische verbrandingen. 

Let op de grootte van de verbranding

De ernst van de brandwond wordt bepaald door de diepte van de brandwond, maar ook door de grootte van de verbranding. Bacteriën kunnen namelijk sneller tot een infectie leiden als een groot deel van het lichaam verbrand is. Daarnaast komt er vaak veel vocht uit de brandwonden en dat kan leiden tot uitdroging van het lichaam van het slachtoffer. Is de brandwond van het slachtoffer groter dan een handpalm? Neem dan direct contact op met de huisarts. 

De wijze waarop brandwonden worden behandeld is afhankelijk van de gradatie van de brandwonden. Ga je zelf brandwonden behandelen dan is het belangrijk om vooraf de handen goed met water en zeep te wassen. Voorkom dat je de wond aanraakt om infectie te kunnen voorkomen. 

Eerstegraads brandwonden behandelen

Bij eerstegraads brandwonden is er een rode, droge plek op de huid te zien. De huid dient gekoeld te worden en heeft geen verband of speciale behandeling nodig. Eerstegraads brandwonden kun je zelf behandelen en zullen na enkele dagen vanzelf genezen. Het is niet nodig om hiervoor een huisarts te raadplegen. 

Tweedegraads brandwonden (oppervlakkig) behandelen

Bij oppervlakkige tweedegraads brandwonden is de huid rozerood, glanzend en heeft blaren. Deze brandwonden genezen meestal vanzelf na ongeveer twee weken. De behandeling hangt af van de grootte van de blaren, de plek van de blaren, maar ook of de blaren heel zijn of kapot. Is er sprake van veel blaren? Of zijn er blaren in het gezicht, handen, voeten, bij de geslachtsdelen of rond een gewricht? Dan is het goed om een arts te raadplegen. Kleine, oppervlakkige brandwonden kun je meestal zelf behandelen. Als er echter een geelgroen pus uit de wond komt of de plek wordt roder en pijnlijker, neem dan wel contact op met de arts. 

Blaren 

Blaren dienen als bescherming voor de nieuwe huid die in ontwikkeling is. Laat blaren bij voorkeur heel, tenzij er veel hinder van is. Bij het doorprikken van blaren is het belangrijk om een steriele naald te gebruiken middels het gebruik van alcohol. Alvorens dienen de handen zorgvuldig met water en zeep te worden gewassen om infectie te voorkomen. Bij blaren die kapot zijn en groter dan een 2 euromunt kun je de losse velletjes eventueel met een klein, schoon schaartje wegknippen. Een kapotte of weggeknipte blaar kun je afdekken met paraffine gaas en een pleister of een verband. 

Tweedegraads brandwonden (diep) behandelen

Diepe tweedegraads brandwonden zien er roze-rood en vlekkerig uit met witte plekken. Er ontstaan ook blaren. Kapotte blaren geven een vochtige wond. Er kunnen littekens ontstaan als gevolg van diepe tweedegraads brandwonden. De genezing duurt vaak langer dan drie weken. Deze brandwonden dienen door een arts bekeken te worden. Bescherm de huid met huishoudfolie of een vet gaas. Er zal een gelvormend verband worden aangebracht; zo zijn verbandwissels minder vaak nodig en ook minder pijnlijk. Bij een pijnlijke, verbrande arm of been kun je deze eventueel hoogleggen. De brandwond laat je na 1 of 2 dagen weer controleren door de arts.

Derdegraads brandwonden behandelen 

Derdegraads brandwonden zien er wit geel, bruin of zwart uit. Derdegraads brandwonden moeten altijd door een arts worden behandeld in een ziekenhuis of in een brandwondencentrum. Het verbrande, dode weefsel zal voorzichtig worden verwijderd. De open brandwond wordt soms bedekt met een huidtransplantaat afkomstig van een andere plek op het lichaam. De plek waar het vandaan komt zal snel genezen, want het huidtransplantaat is zeer dun. Wondjes kleiner dan 2 cm worden behandeld met gelvormend verband. 

• Bij twijfel over de ernst van de verbranding, dien je altijd een arts te raadplegen. 
• Bij twijfel over de wondgenezing of als de wond na twee weken nog niet genezen is.
• Bij hevige pijn of een wondinfectie. Een wondontsteking kun je herkennen aan geelgroen vocht uit de wond of als de wond roder of pijnlijker wordt. 
• Als men koorts krijgt (mogelijk door een wondinfectie).

Er is niet altijd een duidelijk verschil tussen eerstegraads brandwonden en tweedegraads brandwonden. Belangrijk is om de brandwonden altijd eerst tien minuten te koelen onder koel, zacht en stromend leidingwater. Als er geen kraanwater voorhanden is, kun je een hydrogelproduct gebruiken. Bij eerstegraads brandwonden zijn er verschillende producten die kunnen worden gebruikt, zoals een brandzalf, een koelspray of hydrogelproducten. Bij tweedegraads brandwonden wordt vaak gebruik gemaakt van gelvormend verband of van vet gaas en verband.

Gelvormend verband

Bij een gelvormend verband dient het verband 1 tot 2 keer per week te worden verschoond. Doe dit vaker als er vocht uit het verband komt. Voordat je een nieuw verband aanbrengt, altijd eerst de wond met water spoelen.

De gel in het verband kan er uitzien als pus en ook zo ruiken, deze geur is echter afkomstig van het verband zelf en niet van een infectie. 

Vet gaas en verband

Zijn de brandwonden verbonden met vet gaas en verband, dan vervang je het verband als het vol met vocht is of als er vocht van de wond doorlekt.